Actueel
Verhoging pensioenen: hoe zit dat precies?
Op dit moment is er veel aandacht voor de verhoging van de pensioenen die (de grote) pensioenfondsen voor volgend jaar hebben aangekondigd.
Jarenlang hebben veel pensioenfondsen het moeilijk gehad. De pensioen konden niet of nauwelijks verhoogd worden en soms zijn de pensioenen verlaagd. Door de lage rente, was de financiële positie van pensioenfondsen niet sterk genoeg om de pensioenen te verhogen. Anders zou het in de toekomst misschien niet mogelijk zijn om pensioenen te blijven uitkeren.
Wat is er nu anders dan de afgelopen jaren?
Verlaging grens om pensioen te verhogen
Tot vorig jaar konden pensioenfondsen de pensioenen verhogen vanaf een beleidsdekkingsgraad - het gemiddelde van de dekkingsgraden van de laatste 12 maanden - van 110 %. Om voldoende reserves te houden om ook in de toekomst de pensioenen te kunnen verhogen, gebeurde dit meestal in kleine stapjes.
Sinds 1 juli 2022 mogen pensioenfondsen de pensioenen verhogen vanaf een beleidsdekkingsgraad van 105 %. Met deze versoepeling wordt toegewerkt naar het nieuwe pensioenstelsel. In dat nieuwe stelsel zullen de pensioenen meer meebewegen met de resultaten op de financiële beurzen.
Een belangrijke voorwaarde om bij deze grens te kunnen verhogen is dat het pensioenfonds verwacht de huidige pensioenen om te zetten naar pensioenen volgens het nieuwe pensioenstelsel, ook bekend als ‘invaren’. Pensioenfondsen die willen invaren, kunnen vooruitlopend op de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel gebruiken maken van soepelere indexatieregels. Hierdoor kunnen de pensioenen eerder verhoogd worden en zijn de regels voor de reserves minder streng.
Er zijn ook fondsen die niet willen invaren en geen gebruik kunnen maken van de soepeler indexatieregels.
Slechte beursresultaten en stijging rente
De meeste aandelenkoersen zijn sinds begin dit jaar flink gedaald. Zo staat de AEX-index, de belangrijkste index van de Amsterdamse beurs, nu ruim 10 % lager dan begin dit jaar. Dat is slecht nieuws voor pensioenfondsen, omdat hun beleggingen daarmee minder waard zijn geworden.
Daar staat tegenover dat de rente waarmee pensioenfondsen moeten rekenen, is gestegen. De rente is op dit moment meer dan 3 keer zo hoog als begin dit jaar. Het effect van de rentestijging is sterker dan de daling van de aandelenkoersen.
Dat zit zo: tegenover de bezittingen van pensioenfondsen (de beleggingen in onder meer aandelen en hypotheken) staan de verplichtingen. De verplichting van een pensioenfonds is de waarde van de pensioenen die uitgekeerd moeten worden aan haar deelnemers nu en in de toekomst. De waarde van zo'n toekomstige verplichting - bijvoorbeeld het pensioen dat je over 20 jaar aan iemand moet betalen - wordt teruggerekend naar nu. Dit gebeurt met de rekenrente. Hoe hoger de rente, hoe lager de waarde is van zo'n toekomstige verplichting.
Om te bepalen of pensioenfondsen de pensioenen kunnen verhogen (indexeren) of niet, wordt gekeken naar de dekkingsgraad. Dat is de verhouding tussen de bezittingen en de verplichtingen.
Het afgelopen jaar zijn bij de meeste fondsen de bezittingen lager geworden, maar omdat de verplichtingen harder zijn gedaald, zijn de dekkingsgraden gestegen. Dit maakt dat veel pensioenfondsen de pensioenen kunnen verhogen, zeker in combinatie met de versoepelde regels.
Reserves voor overgang naar het nieuw pensioenstelsel
Ondertussen bereiden de pensioenfondsen zich voor op het nieuwe pensioenstelsel. Bij de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel is het belangrijk om een gezonde financiële situatie te hebben. Bij de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel moet het pensioengeld namelijk evenwichtig worden verdeeld over alle deelnemers, zowel de huidige werkenden als de gepensioneerden.
Afhankelijk van hun financiële positie op dit moment en de reserves die worden aangehouden, kan het zijn dat de verhogingen tussen de pensioenfondsen verschillen en niet alle pensioenfonds de pensioenen nu maximaal verhogen.
